بازگشت
پیرامون سفر وزیر دفاع اتحادشوروی به جمهوری افغانستان
خلیل وداد خلیل وداد

یادداشت ترجمان:

سند زیرین یکی از گذارشات دقیق وزارت دفاع اتحاد شوروی پیرامون اوضاع در آستانهء خروج واحدهای شوروی از افغانستان است، که در جوانب گونه گون مسائل اعم از نظامی- سیاسی و اقتصادی  را در بر میگیرد.

جالبترین موضوع در این سند پیشگویی مرحوم یعقوبی وزیر امنیت دولتی آنزمان است که به وزیر دفاع وقت شوروی یازوف گفته بود:که به اطلاعاتی مبنی بر اقدامات فعال و جدی شورشیان دسترسی دارد. کار تخریبی ایدیولوژیکی در میان مردم، افراد قوای مسلح و همچنان در جهت انشعاب در صفوف ح.د.خ.ا. شدت گرفته است. مگر او گفت، ما میتوانیم مقاومت نماییم، شورشیان نمیتوانند حاکمیت مردمی را با جنگ شکست بدهند،"مگر اینکه از درون ما چیزی بروز نکند." و پیشبینی روانشاد یعقوبی جامهء عمل پوشید: حدود یکسال از خروج شورویها نگذشته بود که انشعاب در درون ح.د.خ.ا. رخ داده و شهنواز تنی به ارمانهای حزب و دولت پشت پازده، با راه اندازی کودتای ناکام برعلیه دکتور نجیب الله رئیس جمهور راه پیوستن با پاکستانیها و حزب اسلامی حکمتیار را برگزید.

خلیل وداد

 13 جنوری سال 2011 دِن هاگ (لاهه) هالند.

 

 

 

مربوط بند 103 پروتوکول شماره 147

 

اشد  محرم

پروندهء ویژه

 

کمیته مرکزی ح.ک.ا.ش.

 

پیرامون سفر وزیر دفاع اتحادشوروی به جمهوری افغانستان

 

من مطابق به دستور کمیته مرکزی مؤرخ 24 جنوری سال 1989 (پ.146/5) ح.ک.ا.ش. در جریان روزهای 27 و 28 جنوری 1989 با سفر کاری در کابل بودم.

در جریان بودنم در کابل توجه اصلی به حالات بمیان آیندهء نظامی در افغانستان و دادن کمک به جانب افغانی در حل مسائل دفاعی و پیشتر از همه حمایت شاهراه ستراتیژیک حیرتان- کابل و ساحات پیرامون پایتخت و میدان هوایی آن معطوف شد.

با این مرام نخست گذارشهای وزارت دفاع، سرمشاور نظامی در جمهوری افغانستان، قوماندانی اردوی 40 و همچنان رهبری ادارات دیگر دولتی شنیده شد. از گذارشها چنین بر میآمد که رهبری نظامی- سیاسی افغانستان صرفنظر از وخامت معین اوضاع  در بعضی نواحی که با فعالیت جدی شورشیان و همچنان با آغاز روند پایانی خروج واحدهای شوروی همراه است، کنترول امور را طوری جدی در دست دارد. نیروهای مسلح جمهوری(افغانستان) عموماً طور پیروزمندانه به عملیات جنگی علیه اپوزیسیون ادامه میدهند. اکنون بیشتر از نیم سال از بیرون شدن قوای ما از گارنیزونهای جلال آباد، گردیز، غزنی، قندهار، لشکرگاه، قندز و فیض آباد میگذرد، مگر شورشیان هنوز هم نتوانسته اند برنامه های شان مبنی بر تسخیر آنجاها را عملی نمایند. نیروهای دولتی این گارنیزونها را قاطعانه دفاع نموده و میدانهای هوایی را در دست دارند. همهء اینها گواه آنند که قطعات و جزوتامهای وزارتهای دفاع، امنیت دولتی

2578

وداخله جمهوری که در ترکیب خویش کادرهای آماده، تجهیزات و تسلیحات عصری و ذخایر گونه گون دارند، میتوانند در وجود یک رهبری متحد و جدی، مستقلانه وظایف شان را در امر دفاع مطمئنانه از حاکمیت مردمی ادا نمایند. برعلاوه ذخیره مطمئن دیگر برای حل این مسایل دسته های مسلح ح.د.خ.ا. و گروههای ملیشهء قومی میتوانند باشند. مگر برای مبارزهء جدی در امر حفظ حاکمیت در شرایط جدیدی که پس از خروج واحدهای شوروی از کشور بمیان خواهد آمد، جانب افغانی باید دقیقاً آمادگی گرفته و جهات اساسی تمرکز فعالیتهایش را انتخاب کند.

من درستی و اساسی بودن این انتخاب را در مورد اوضاع کشور با پیگیری به رهبران سیاسی و نظامی افغانستان توضیح دادم.

در جریان سفرم ملاقاتهایی با رئیس جمهور نجیب الله، معاون رئیس جمهور رفیع، وزیر دفاع تنی، وزیر امنیت دولتی یعقوبی، امور داخله وطنجار و بعضی سپه سالاران افغانی داشتم. در جریان این ملاقاتها از تصمیم قطعی رهبری اتحادشوروی برای خروج از افغانستان آگاهی داده شد. همچنان توجه آنان به اتحاد مردم افغانستان و ایجاد دولت ائتلافی مبذول گردید. من نمونه های هویدایی از حجم کمکهای نظامی و اقتصادی شوروی را در زمانهای اخیر نشان دادم. من تأکید نمودم که اتحادشوروی در آینده نیز مشی پشتیبانی همه جانبه از دوستان افغانی را ادامه خواهد داد. در حال کنونی حکومت جمهوری افغانستان همه امکانات لازم را برای دفع ضد انقلاب دارد که توازن نظامی نیروها به نفع حاکمیت دولتی گواه آنست.

2578

رفیق یعقوبی گفت، که به اطلاعاتی مبنی بر اقدامات فعال و جدی شورشیان دسترسی دارد. کار تخریبی ایدیولوژیکی در میان مردم، افراد قوای مسلح و همچنان در جهت انشعاب در صفوف ح.د.خ.ا. شدت گرفته است. مگر او گفت، ما میتوانیم مقاومت نماییم، شورشیان نمیتوانند حاکمیت مردمی را با جنگ شکست بدهند،"مگر اینکه از درون ما چیزی بروز نکند."

در این رابطه به این گفته های رفیق یعقوبی و همه شرکت کنندگان مذاکرات واضحاً خاطر نشان گردید که اتحادشوروی فقط از رژیمی که در رأس آن نجیب الله است دفاع میکند. هر نوع دگرگونی در حاکمیت موجود برسمیت شناخته نشده و همچنان هیچ نوع کمک و پشتیبانی از آن صورت نخواهد گرفت.

در پاسخ به این گفته مذاکره کنندگان به وفاداری خویش به رئیس جمهور نجیب الله با تذکر اینکه وحدت و همبستگی ح.د.خ.ا. و رهبری آن ضامن یگانهء ثباتِ حاکمیتِ دولتی در افغانستان است، تأکید نمودند. 

رفقا رفیع، تنی و وطنجار خاطر نشان ساختند که شیوه های نظامی مبارزه برای حاکمیت چندان نتیجه یی را برای ضدانقلاب ببار نیآورد. بناً در حال حاضر آنها تمرکز عمدهء خویش را به محاصرهء اقتصادی شهرهای بزرگ و در گام نخست به کابل متمرکز میسازند. شورشیان میکوشند، قحطی و نارضایتی مردم را ممکن ساخته و زمینهء شورش آنها را در برابر حکومت و ح.د.خ.ا. مساعد کرده و بالآخره به مرام خویش- یعنی غصب قدرت دست یازند.

به قول آنان در این شرایط انتقال محموله ها از اتحادشوروی از اهمیت ویژه برخوردار میگردد. بنابراین، آنها میدانند که یکی از وظایف عمده برای حفظ حاکمیت مردمی، فعالیت مطمئن شاهراه حیرتان- کابل و سازماندهی انتقالات منظم اموال وارده از اتحاد شوروی از طریق این شاهراه میباشد.

به گفتهء آنان برای عملی نمودن امنیت شاهراه و پایپ لاین حیرتان- کابل، حفاظت و مدافعهء کابل و میدان هوایی آن بنا به فیصلهء رئیس جمهور کشور به اقداماتی جهت تعویض بموقع واحدهای شوروی و اجرای درست وظایف آنها توسل شده است. بدینمنظور نیروها و امکانات این سه وزارت خانه: دفاع، امنیت دولتی و داخله بسیج گردیده اند.

من اعلام کردم که اتحادشوروی آماده است کمک همه جانبه را برای چنین دفاعی در امر تحویلی پسته های امنیتی و نقاط کنترولی که توسط قطعات ما ساخته شده اند با اسلحهء مربوطه، سیستم مخابراتی، ذخایر کلی لازمی و اموال آنها انجام دهد. همچنان آمادگی ما برای دادن اسلحهء اضافی و وسایل رزمی مربوط به اردوی 40 را جهت نیرومندی سیستم دفاعی آنها ابراز نمودم.

در صحبتها با رفیق رفیع بحیث نمایندهء کمیسیون فوق العادهء دولتی برای رساندن اموال به کابل روی سازماندهی و اجرای چنین انتقالات صحبت شد.

رفیق رفیع گفت، که انتقال اموال به کابل بصورت عموم توسط ترانسپورت نظامی صورت میگیرد. امکانات وزارت ترانسپورت (1200 عراده موتر) و مؤسسات دیگر و همچنان سکتور خصوصی کمتر استفاده میشود. کمیسیون اطلاعات مؤجزی در مورد امکانات آنها  وسهم شان در انتقالات را در دسترس ندارد. او خواهش رفیق نجیب الله را در مورد ایجاد و استفاده از قطارهای ترانسپورتی مشترک افغان- شوروی تأکید کرد.

2578

من به مسئولیت ویژهء رفیق رفیع و لزوم ارتقای مؤثریت کار کمیسیون در امر انتقال عملی محموله های گوناگون،

داشتن آمار ترانسپورتی و افزایش علایق مادی رانندگان تأکید کردم.

در پایان گفتگوها معاون رئیس جمهور و وزرا را به اقدامات همآهنگ شده و همکاری متقابل سه وزارتخانه (دفاع، امنیت دولتی وداخله) در حل وظایف همگانی در امر حفاظت و دفاع از راههای مواصلاتی، شهرهای بزرگ،  فرودگاههای اساسی و همچنان تأمینت همهء مایحتاج کابل خواستم.

درصحبتها با جنرالان اعظم، لودین، بیگی، انوری و دگروال شرف الدین و فرماندهان و قوماندانان قطعاتی که برای محافظت شاهراه و پایپ لاین حیرتان- کابل گماشته شده اند، مسایل عملی مربوط به تحقق وظایف محوله مطرح شدند.

در گفتگوها معلومات مربوط به امکانات وزارتهای دفاع، امنیت دولتی و وزارت داخله برای سازماندهی محافظت شاهراه و پیشبرد خدمات اضطراری در ساحات کابل، بگرام و حیرتان بررسی و مشخص شدند. نواحی و سکتورهای مسئولیت قطعات و جزوتامها نیز معین شده و وظایف محاربوی واضح گردیدند.

همزمان با این واضح شد که قطعات مؤظف شده برای پسته ها و نقاط کنترولی بجای واحد های شوروی که تازه بکار آغاز کرده اند، هنوز از نگاه افراد مکمل نبوده (بین 4- 5 هزار نفر کمبود دارند)، با چالشهای معینی در عرصه اجرای  وظایف جنگی و داشتن انواع معین اسلحه مواجه هستند.

در رابطه به این توصیه شد، در هنگام ایجاد سیستم محافظت و مدافعه توجه ویژه به کار کشف، سوق و اداره، مخابرات و همچنان تأمینات دیگر حربی معطوف گردد. باید گروپهای مانوری (واحدهای  دارای وسایط زرهی  ب.م.پ. و ب.ت.ار. ) در هر قطعه، جزوتام و زون ایجاد گردد. همچنان سیستم نظارت (نوکریوالی) وسایط ضربتی چون

2578

توپخانه و هلیکوپترهای جنگی را نیز پیش بین باید بود. باید در میان اهالی روستاهای نزدیک (به شاهراه ) بخاطر جلب شان در تأمین امنیت کار نموده و بدین منظور برای شان اسلحهء مورد ضرورت و آذوقهء مجانی و مواد ضرورت اولیه داده شود.

پیرامون درخواستهای مربوط به تحویلی اسلحهء اضافی خاطرنشان گردید که آنها طور مکمل عملی خواهند شد.

در جریان گفتگو ها احساس شد که شرکت کنندگان از پیش معلومات کسب نموده و وظیفه داشتند، خواهشات معینی را پیرامون مسائل گونه گون طرح نمایند. در این مورد جالب بود که تقاضای مربوط به اسلحه و تجهیزات حربی نه برای افراد رده های پایین بلکه برای ضروریات پرسونل و حتی بالاتر از آن مطرح شده بود.

بتاریخ 28 جنوری 1989 مذاکرات نهایی با رئیس جمهور نجیب الله دایر شد. در جریان گفتگوها بازهم اهمیت شاهراه حیرتان- کابل و دفاع پایتخت را مطرح نمودم. من بطور ویژه خاطر نشان نمودم که از سوی ما به این امر کمک همه جانبه مبذول گردیده و جداً تأکید کردم که دوستان افغانی از عهدهء این مسئولیت میتوانند برآیند. توجه ویژهء رئیس جمهور را به لزوم کار درمیان مردم  و تشکیل واحدهای جدید قوای مسلح جمهوری (افغانستان) خواهان شدم.

با ابراز سپاس ازتوجه دایمی، کمک و پشتیبانی رهبری اتحادشوروی رفیق نجیب الله موافقت کرد، تاکتیک عملیات محاربوی را تغییر داده و از مدافعه به فعالیت جدی گذار کند، گرچه برای این کار طوریکه تذکر داده شد، 4- 5 هزار

2578

سرباز کمبود است.  برای این اهداف بقول رئیس جمهور میتوان بعضی واحد ها را از قندهار و جلال آباد بیرون کرد، ولی این حتمی نیست زیرا در آنصورت این شهر ها بیدفاع خواهند شد.

در پاسخ گفتم که کابل 2 ملیون باشنده دارد و برای اکمال کمبود تعداد افراد مورد ضرورت میشود حالت فوق العاده را اعلام نموده و به قوای مسلح کسانی را که قبلاً از خدمت ترخیص گرفته اند، جلب کرده و قسماً ترانسپورت موتری را هم فعال ساخت.

رئیس جمهور گفت که در این راستا آنها کار خواهند کرد. در ادامه او با تفصیل روی معضلات اقتصادی در کابل مکث کرد. به نظر وی، برای رفع آنها حداقل دوبار در ماه قطار اکمالاتی با تعداد 1500 موتر با مواد خوراکه گسیل شود.

من از سوی خود از کمکهای ما برای ارسال آرد به کابل و مهمات به قندهار گفته و اذعان کردم که بدین منظور تا 25 فروند ایل 76 و آ.ن. 12 تخصیص داده شده است.

در جریان همهء این مذاکرات رفیق نجیب الله کماکان روی اندیشهء مربوط به این که مسئولیت حفظ حاکمیت را نمیتواند بدون کمک جانب شوروی در امر گسیل مهمات و اجرای عملیات ضربتی و بمباردمانهای هوایی دشمن از خاک اتحاد جماهیر شوروی بگیرد، تأکید میکرد.  

در این رابطه من در نمونه های مشخص نشان دادم که جمهوری (افغانستان) به  نیروها و امکانات لازمی جهت مبارزه با اپوزیسیون دسترسی داشته و توانایی ایستادگی را دارد و ح.د.خ.ا. همچون حزب حاکم پس از خروج قطعات شوروی از افغانستان نیز باقی خواهد ماند، مگر برای این منظور حاکمیت مستحکم و اتحاد رهبری لازمی است.

در پایان صحبتها رفیق نجیب الله با پافشاری خواهشش مبنی بر ایجاد گروپ مشاوران شوروی در جنب قرارگاه ستر درستیر سرقوماندالی اعلی جمهوری افغانستان را مطرح کرد. پیشنهاد وزارت دفاع در این مورد به شورای وزیران اتحاد شوروی طور جداگانه پیشکش خواهد شد.  

پس از ملاقانها با رفقای افغانی باهیأت رهبری نمایندگی سیاسی اتحادشوروی در جمهوری افغانستان و فرماندهی ارتش شماره 40 نیز دیدار شد. من توجه آنآن را نیز به بغرنجی وضع نظامی- سیاسی مرحلهء کنونی و بویژه به پشتیبانی همه جانبه از رژیم موجود در افغانستان و شخص رفیق نجیب الله خواستار شدم. همچنان در نمونه های مشخص به امکانات رژیم موجود و در امر پیشبرد مستقلانهء مبارزه با اپوزیسیون اشاره شد. همزمان تأکید کردم که نحوهء کار نمایندگیهای شوروی بصورت عام وابسته به نحوهء کار هر وزارتخانه، اداره  و مؤسسهء دولتی در امر کمک به پایداری دولت (موجود) پس از خروج نیروهای شوروی خواهد بود.

در ادامه من مسائل عمده یی را که باید برای حل آنها نمایندگیهای سیاسی شوروی و اردوی 40 کار شان را متمرکز ساخته و مشوره بدهند، مشخص ساختم. نخستین کار حل وظایف بهم مربوط در امر محافظت شاهراه و پایپ لاین حیرتان- کابل، پایتخت و میدانهای هوایی میباشد.

من توجه مؤظفین را برای مکلفیتهای آتی خواستار شدم:

-  در امر آمادگی برای انتقال منظم مسئولیت پسته ها، نقاط کنترولی، تحویلدهی اسلحه، وسایل جنگی و همچنان وسایل ترانسپورت اردوی 40 به جانب افغانی، با درنظرداشت خواستهای اضافی آنان؛

-  در امر تجهیز بیشتر قطعات و جزوتامهای افغانی که مسئولیت امنیت شاهراه حیرتان- کابل را دارند، در امر رساندن آذوقه، سوختا، پوشاک وغیره ضروریات مادی در محل، با وسایل ترانسپورتی ارتش 40 تا ختم خروج قطعات شوروی؛

-  کمک عملی به جانب افغانی در امر ایجاد و انکشاف سیستم دفاعی و حفاظتی کابل- حیرتان و پایتخت با بازدید سرمشاور نظامی شوروی از قطعات و جزوتامهای محلی پس از خروج واحدهای شوروی از افغانستان؛

- در امر استفادهء آینده توسط جانب افغانی از 47 دستگاه پرتاب راکتهای اوپراتیفی- تاکتیکی ار-17 و پرورش کارشناسان افغانی برای استفاده از آنها.

با رسیدن به مسکو با هیأت رهبری وزارت دفاع پیرامون سفرم به افغانستان مذاکرده نمودم. برای حل مسایل مطروحهء جانب افغانی در جریان این سفرم با رفقا ماسلیوکوف ی.د. بتاریخ 29 جنوری 1989 (در بارهء 1500 عراده موتر باربری و 10 عراده ترمیمگاه سیار از حساب اردوی شماره 40، پیرامون 5 هزار تن لیتر سوخت هواپیما برای شرکت آریانا، پرزه های فالتو و تایر طیارات و انتقال بیشتر از 12 هزار تن آرد بوسیلهء هواپیماهای نظامی- ترانسپورتی به کابل) دیدار نمودم.

در پایان فکر میکنم که در جریان مذاکرات توانستیم در وجود رفیق نجیب الله و غیره رهبران افغانی نسبت به توانایی ادامهء رژیم موجود در حاکمیت، بویژه اینکه آنها میتوانند از عهدهء تأمین امنیت و مدافعهء شاهراه و پایپ لاین کابل- حیرتان، دفاع پایتخت و همچنان رساندن منظم محموله ها به کابل برآیند، حس خوشبینی و اطمینان را ارتقأ دهیم.

 

د. یازوف

 

 30 جنوری 1989

شمارهء 312/ 010

13-اف. یو. ک.

2578

 

 

پرولتاریای همهء کشورها متحد شوید!                                       

 

در جریان 3 روز قابل برگشـــــت به کمیته مرکزی

ح.ک.ا. ش. (شعبهءاسناد و ارتباط سکتور 1) است.

 

کمیته مرکزی

حزب کمونیست اتحاد شوروی

 

اشد محرم

پروندهء ویژه 

 

شمارهء پ. 147/5

 

به رفقا، گرباچوف، ریژکوف، کریوچکوف،- بدون پیوست

به سمیرتیوکوف- همهء اسناد

 

نقل از پروتوکول شماره147  جلسهء بیروی سیاسی کمیته مرکزی مؤرخ 25جنوری سال 1989

 

 

پرسش  کمیته امنیت دولتی اتحاد شوروی* .

 

(پیرامون تحویلی رایگان تجهیزات جنگی ، وسایل ویژه، مهمات و دیگر اموال حربی و اجناس عام المنفعه به ارگانهای حاکمیت ملی و نیروهای امنیتی آن در ولایات شمالی جمهوری افغانستان).

پیشنویس دستور شورای وزیران اتحاد شوروی پیرامون این مسئله تصویب است.

 

 

منشی کمیته مرکزی 

 

*(بشکل ریز و ناخوان چاپ شده)

تذکر:

رفقا، سندِ حاضرِاشدِ محرمِ کمیته مرکزی ح.ک.ا.ش نباید بدون اجازهء خاص کمیته مرکزی به کسان دیگر داده شود. کاپی برداری از اینچنین اسناد  و بازنویسی آن بطور قطعی ممنوع است. رفقایی که برایشان سند ارسال گردیده باید آنرا پس از مطالعه با درج تاریخ امضأ نمایند. 

 

9-آ.گ.

ال.د.

 

 

پرولتاریای همهء کشورها متحد شوید!                                       

 

در جریان 3 روز قابل برگشـــــت به کمیته مرکزی

ح.ک.ا. ش. (شعبهءاسناد و ارتباط سکتور 1) است.

 

کمیته مرکزی

حزب کمونیست اتحاد شوروی

 

اشد محرم

پروندهء ویژه 

 

شمارهء پ. 147/103

 

به رفقا، گرباچوف، ریژکوف، چیبریکوف،

شواردنادزه، یاکوولیف و یازوف.

 

نقل از پروتوکول شماره147 جلسهء بیروی سیاسی کمیته مرکزی مؤرخ  9 فبروری سال 1989

 

 

 *(پیرامون سفر وزیر دفاع اتحادشوروی رفیق یازوف د. ف. به جمهوری افغانستان.

 

نتایج سفر وزیر دفاع اتحادشوروی رفیق یازوف به جمهوری افغانستان، مذاکراتش و ملاقاتهایش با رئیس جمهور نجیب الله و فرماندهی نیروهای مسلح جمهوری افغانستان تأیید است.

 

 

منشی کمیته مرکزی 

 

*(بشکل ریز و ناخوان چاپ شده) 

تذکر:

رفقا، سندِ حاضرِاشدِ محرمِ کمیته مرکزی ح.ک.ا.ش نباید بدون اجازهء خاص کمیته مرکزی به کسان دیگر داده شود. کاپی برداری از اینچنین اسناد  و بازنویسی آن بطور قطعی ممنوع است. رفقایی که برایشان سند ارسال گردیده باید آنرا پس از مطالعه با درج تاریخ امضأ نمایند. 

 

12-د.ام.

و.ک.


March 13th, 2011


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی